ISO 14001 Là Gì? – Giải Thích, Hướng Dẫn Chi Tiết Về Tiêu Chuẩn Quản Lý Môi Trường

ISO 14001 là gì? Đây là tiêu chuẩn quốc tế hàng đầu về Hệ thống Quản lý Môi trường (EMS), được thiết kế để giúp các tổ chức giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đạt được hiệu quả hoạt động tốt hơn. Trong bối cảnh phát triển bền vững ngày càng cấp thiết, việc hiểu rõ và áp dụng ISO 14001:2015 trở nên vô cùng quan trọng. Cùng KNA CERT tìm hiểu chi tiết về tiêu chuẩn này và những lợi ích mang lại.ISO 14001 là gì? Định nghĩa chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (EMS)

ISO 14001 là gì? Định nghĩa chuẩn về hệ thống quản lý môi trường (EMS) 

ISO 14001: Tiêu chuẩn quốc tế cho quản lý môi trường 

ISO 14001 là một tiêu chuẩn quốc tế được ban hành bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO – International Organization for Standardization), một tổ chức phi chính phủ độc lập, có uy tín toàn cầu. Điều quan trọng cần nhấn mạnh là ISO 14001 bản thân nó là một tiêu chuẩn, cung cấp các yêu cầu và hướng dẫn, chứ không phải là một luật lệ hay quy định mang tính bắt buộc chung cho tất cả các quốc gia hay tổ chức (trừ khi có quy định pháp lý cụ thể tại một quốc gia hoặc yêu cầu từ đối tác kinh doanh bắt buộc áp dụng). 

Nó thuộc “gia đình” ISO 14000, một bộ các tiêu chuẩn liên quan đến quản lý môi trường. Trong đó, ISO 14001 là tiêu chuẩn cốt lõi và duy nhất trong bộ này mà một tổ chức có thể được chứng nhận phù hợp. Tiêu chuẩn này đặt ra một khuôn khổ mà bất kỳ tổ chức nào, không phân biệt quy mô hay lĩnh vực hoạt động, đều có thể sử dụng để thiết lập, thực hiện, duy trì và cải tiến liên tục Hệ thống Quản lý Môi trường của mình. 

Hiểu Rõ Khái Niệm Hệ Thống Quản Lý Môi Trường (EMS – Environmental Management System) 

Trọng tâm của ISO 14001 chính là yêu cầu tổ chức phải xây dựng và vận hành một Hệ thống Quản lý Môi trường (thường được viết tắt là EMS). Vậy, EMS là gì? Một cách đơn giản, EMS là một “hệ thống” hay “cơ chế” quản lý nội bộ được một tổ chức thiết lập một cách có hệ thống và bài bản. Mục tiêu chính của EMS là giúp tổ chức đó xác định, quản lý, giám sát và kiểm soát các tương tác của mình với môi trường một cách hiệu quả.  

EMS là một tập hợp các chính sách, quy trình, thủ tục, kế hoạch, thực hành, trách nhiệm, nguồn lực và cơ cấu tổ chức được thiết kế để đạt được các mục tiêu môi trường đã đặt ra. Nó giúp tổ chức tiếp cận vấn đề môi trường một cách chủ động và có cấu trúc, thay vì chỉ phản ứng lại các sự cố khi chúng xảy ra. 

Mục đích cốt lõi của tiêu chuẩn ISO 14001 đối với tổ chức 

• Kiểm soát các “khía cạnh môi trường”: Giúp tổ chức nhận diện và quản lý có hệ thống các hoạt động, sản phẩm hoặc dịch vụ của mình có thể tương tác với môi trường (gọi là khía cạnh môi trường). Ví dụ cụ thể như việc phát sinh khí thải ra không khí, xả nước thải, tạo ra chất thải rắn và chất thải nguy hại, sử dụng tài nguyên thiên nhiên như năng lượng, nước, nguyên vật liệu. 

• Tuân thủ pháp luật và các yêu cầu khác về môi trường: Một trong những mục tiêu chính là đảm bảo tổ chức xác định, hiểu và tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý liên quan đến môi trường (ví dụ: luật bảo vệ môi trường, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia) cũng như các yêu cầu tự nguyện khác mà tổ chức cam kết. 

• Liên tục cải thiện hiệu quả hoạt động môi trường: ISO 14001 thúc đẩy một chu trình cải tiến liên tục, nghĩa là tổ chức không chỉ đạt được một mức độ tuân thủ nhất định mà còn phải không ngừng nỗ lực để nâng cao hiệu suất môi trường của mình, ví dụ như giảm thiểu ô nhiễm, sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn. 

• Đạt được các mục tiêu môi trường đã đặt ra: EMS giúp tổ chức thiết lập các mục tiêu môi trường cụ thể, đo lường được và có kế hoạch hành động để đạt được chúng. 

Phiên bản hiện hành ISO 14001:2015 – Những cập nhật quan trọng

Tại sao ISO 14001 lại có các phiên bản khác nhau? 

Các tiêu chuẩn ISO, bao gồm cả ISO 14001, được định kỳ xem xét và sửa đổi (thường mỗi 5-7 năm) để đảm bảo chúng vẫn còn phù hợp và hữu ích. Thế giới không ngừng thay đổi: các vấn đề môi trường mới nổi lên, công nghệ quản lý phát triển, kỳ vọng của các bên liên quan tăng cao, và bối cảnh kinh doanh toàn cầu cũng biến động. Việc cập nhật tiêu chuẩn giúp nó bắt kịp những thay đổi này, đảm bảo rằng các tổ chức áp dụng nó vẫn đang sử dụng một công cụ quản lý hiện đại và hiệu quả nhất, giải quyết được những thách thức môi trường đương đại. 

ISO 14001:2015 Có Gì Mới So Với Phiên Bản Trước (ISO 14001:2004)? 

• Áp dụng Cấu trúc Cấp cao (HLS – High Level Structure): Đây là một thay đổi lớn, giúp ISO 14001:2015 có cùng cấu trúc, thuật ngữ và định nghĩa cốt lõi với các tiêu chuẩn hệ thống quản lý ISO khác như ISO 9001 (Quản lý Chất lượng) và ISO 45001 (Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp). Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích hợp các hệ thống quản lý khác nhau trong một tổ chức, giảm sự trùng lặp và tăng hiệu quả. 

• Nhấn mạnh “Bối cảnh của Tổ chức”: Yêu cầu tổ chức phải xác định và hiểu rõ các yếu tố bên trong và bên ngoài có thể ảnh hưởng đến khả năng đạt được các kết quả dự kiến của EMS. Điều này giúp EMS phù hợp hơn với định hướng chiến lược tổng thể của tổ chức. 

• Tăng cường vai trò của “Sự lãnh đạo”: Phiên bản ISO 14001:2015 đặt trọng tâm lớn hơn vào sự cam kết và tham gia của lãnh đạo cao nhất trong việc thiết lập, thực hiện và duy trì EMS. Lãnh đạo không chỉ phê duyệt mà còn phải chịu trách nhiệm giải trình về hiệu lực của hệ thống. 

• Tư duy dựa trên “Rủi ro và Cơ hội”: Yêu cầu tổ chức phải xác định các rủi ro và cơ hội liên quan đến các khía cạnh môi trường, các nghĩa vụ tuân thủ và các vấn đề khác trong bối cảnh của tổ chức. Điều này thúc đẩy một cách tiếp cận chủ động hơn trong quản lý. 

• Xem xét “Quan điểm vòng đời Sản phẩm/Dịch vụ”: Khuyến khích tổ chức xem xét các tác động môi trường tiềm ẩn của sản phẩm hoặc dịch vụ của mình trong suốt vòng đời của chúng, từ khâu khai thác nguyên liệu, thiết kế, sản xuất, vận chuyển, sử dụng cho đến thải bỏ cuối cùng. Điều này mở rộng phạm vi kiểm soát và trách nhiệm của tổ chức. 

• Cải thiện hiệu quả hoạt động môi trường: Mục tiêu này được nhấn mạnh rõ ràng hơn, không chỉ là tuân thủ. 

Những thay đổi này giúp ISO 14001:2015 trở thành một công cụ quản lý môi trường chiến lược hơn, tích hợp sâu hơn vào hoạt động kinh doanh cốt lõi của tổ chức. Việc hiểu rõ ISO 14001:2015 là gì và những điểm mới của nó là rất quan trọng đối với các tổ chức đang áp dụng hoặc có ý định áp dụng tiêu chuẩn này. 

Tìm hiểu thêm: Quá trình hình thành và phát triển của ISO 14001

Cấu trúc và cách hoạt động của hệ thống quản lý môi trường

Nền Tảng Hoạt Động: Chu Trình Lập kế hoạch – Thực hiện – Kiểm tra – Hành động (PDCA) 

Xương sống của hầu hết các hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn ISO, bao gồm cả ISO 14001, chính là chu trình PDCA (Plan-Do-Check-Act), hay còn gọi là chu trình Deming. Đây là một phương pháp lặp đi lặp lại gồm bốn bước, được thiết kế để đạt được sự cải tiến liên tục: 

• Plan (Lập kế hoạch): Bước này bao gồm việc xác định bối cảnh của tổ chức, các khía cạnh môi trường và các tác động liên quan, các nghĩa vụ tuân thủ (luật pháp và các yêu cầu khác), các rủi ro và cơ hội. Dựa trên đó, tổ chức sẽ thiết lập các chính sách môi trường, mục tiêu môi trường cụ thể, đo lường được và các kế hoạch hành động để đạt được các mục tiêu đó. Đây là giai đoạn “suy nghĩ trước khi làm”. 

• Do (Thực hiện): Sau khi đã có kế hoạch, tổ chức tiến hành thực hiện các quy trình, thủ tục và biện pháp kiểm soát đã được thiết lập. Điều này bao gồm việc cung cấp các nguồn lực cần thiết (nhân lực, tài chính, cơ sở hạ tầng), đảm bảo năng lực và nhận thức cho nhân viên thông qua đào tạo, thiết lập các kênh trao đổi thông tin hiệu quả, và kiểm soát các hoạt động vận hành hàng ngày có ảnh hưởng đến môi trường (ví dụ: quản lý chất thải, kiểm soát khí thải, ứng phó sự cố). 

• Check (Kiểm tra): Ở bước này, tổ chức thực hiện việc theo dõi, đo lường, phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động môi trường của mình so với các mục tiêu, chính sách đã đề ra và các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001. Các hoạt động chính bao gồm giám sát các thông số môi trường, thực hiện các cuộc đánh giá nội bộ EMS để xem xét sự phù hợp và hiệu lực, và đánh giá sự tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý. 

• Act (Hành động): Dựa trên kết quả của bước “Kiểm tra”, đặc biệt là kết quả từ đánh giá nội bộ và xem xét của lãnh đạo, tổ chức sẽ thực hiện các hành động để giải quyết các điểm không phù hợp, khắc phục các thiếu sót và quan trọng nhất là thực hiện các hành động để cải tiến liên tục hiệu quả của EMS. Các hành động này có thể bao gồm việc điều chỉnh chính sách, mục tiêu, quy trình hoặc phân bổ lại nguồn lực. 

Chu trình PDCA không phải là một quá trình tuyến tính một lần mà là một vòng lặp liên tục, đảm bảo rằng EMS luôn được xem xét, đánh giá và cải thiện. 

Các yêu cầu chi tiết của ISO 14001:2015 (Theo cấu trúc cấp cao – HLS) 

Tiêu chuẩn ISO 14001:2015 được cấu trúc theo 10 điều khoản theo Cấu trúc Cấp cao (HLS). Ba điều khoản đầu tiên (1. Phạm vi, 2. Tài liệu viện dẫn, 3. Thuật ngữ và định nghĩa) mang tính giới thiệu. Bảy điều khoản còn lại (từ 4 đến 10) là các yêu cầu cốt lõi mà tổ chức cần đáp ứng để xây dựng và vận hành EMS. Dưới đây là tóm tắt mục đích chính của từng điều khoản này: 

Điều khoản 4: Bối cảnh của tổ chức 

Yêu cầu tổ chức phải hiểu rõ môi trường hoạt động của mình, bao gồm các yếu tố nội bộ (văn hóa, nguồn lực, cơ cấu…) và bên ngoài (pháp lý, công nghệ, thị trường, xã hội, môi trường tự nhiên…) có thể ảnh hưởng đến khả năng đạt được các kết quả dự kiến của EMS. Đồng thời, tổ chức cần xác định các bên quan tâm (ví dụ: khách hàng, cơ quan quản lý, cộng đồng, nhân viên) và các nhu cầu, mong đợi của họ liên quan đến môi trường. Từ đó, xác định phạm vi của EMS. 

Điều khoản 5: Sự lãnh đạo 

Nhấn mạnh vai trò và cam kết của lãnh đạo cao nhất. Lãnh đạo phải chứng minh sự cam kết bằng cách thiết lập chính sách môi trường, đảm bảo các mục tiêu môi trường được thiết lập và phù hợp với định hướng chiến lược, tích hợp các yêu cầu EMS vào các quá trình kinh doanh, cung cấp đủ nguồn lực, thúc đẩy cải tiến liên tục và đảm bảo EMS đạt được các kết quả dự kiến. 

Điều khoản 6: Hoạch định 

Đây là bước “Plan” trong PDCA. Tổ chức cần xác định các rủi ro và cơ hội liên quan đến các khía cạnh môi trường, nghĩa vụ tuân thủ và bối cảnh của tổ chức. Dựa trên đó, xác định các khía cạnh môi trường có ý nghĩa, các nghĩa vụ tuân thủ cần đáp ứng, và thiết lập các mục tiêu môi trường cụ thể cùng với các kế hoạch hành động để đạt được chúng. 

Điều khoản 7: Hỗ trợ 

Để EMS hoạt động hiệu quả, tổ chức cần cung cấp các nguồn lực cần thiết (con người, cơ sở hạ tầng, công nghệ, tài chính). Đảm bảo nhân sự có đủ năng lực thông qua đào tạo và kinh nghiệm. Xây dựng nhận thức về chính sách, mục tiêu môi trường và vai trò của mỗi cá nhân. Thiết lập các kênh trao đổi thông tin hiệu quả (cả nội bộ và bên ngoài) và quản lý thông tin dạng văn bản (tài liệu, hồ sơ) của EMS. 

Điều khoản 8: Vận hành 

Đây là bước “Do” trong PDCA. Tổ chức cần hoạch định, thực hiện và kiểm soát các quá trình cần thiết để đáp ứng các yêu cầu của EMS và thực hiện các hành động đã hoạch định ở Điều khoản 6. Điều này bao gồm việc kiểm soát các hoạt động vận hành hàng ngày có khía cạnh môi trường có ý nghĩa, xem xét các tác động môi trường trong suốt vòng đời sản phẩm/dịch vụ, và chuẩn bị sẵn sàng để ứng phó với các tình huống khẩn cấp về môi trường. 

Điều khoản 9: Đánh giá kết quả hoạt động 

Đây là bước “Check” trong PDCA. Tổ chức cần theo dõi, đo lường, phân tích và đánh giá hiệu quả hoạt động môi trường của mình. Các hoạt động chính bao gồm giám sát các chỉ số môi trường, đánh giá sự tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý và các yêu cầu khác, thực hiện các cuộc đánh giá nội bộ EMS định kỳ, và lãnh đạo cao nhất phải xem xét EMS một cách có hệ thống để đảm bảo sự phù hợp, đầy đủ và hiệu lực liên tục của nó. 

Điều khoản 10: Cải tiến 

Đây là bước “Act” trong PDCA. Dựa trên kết quả đánh giá, tổ chức cần xác định và thực hiện các hành động để giải quyết các điểm không phù hợp (khắc phục và phòng ngừa tái diễn) và quan trọng hơn là không ngừng nỗ lực để cải tiến liên tục sự phù hợp, đầy đủ và hiệu lực của EMS nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động môi trường. 

Tìm hiểu thêm: Chi tiết các yêu cầu của ISO 14001

Những lợi ích vượt trội khi áp dụng ISO 14001:2015 cho doanh nghiệp

Lợi ích về môi trường và tuân thủ pháp luật 

• Nhận diện và kiểm soát tốt hơn các nguồn gây ô nhiễm: EMS giúp doanh nghiệp xác định một cách có hệ thống các khía cạnh môi trường từ hoạt động, sản phẩm, dịch vụ của mình (ví dụ: khí thải, nước thải, chất thải rắn, tiếng ồn, sử dụng tài nguyên) và thiết lập các biện pháp kiểm soát hiệu quả để giảm thiểu tác động tiêu cực. 

• Giảm thiểu rủi ro vi phạm pháp luật và bị xử phạt: ISO 14001 yêu cầu doanh nghiệp xác định và tuân thủ tất cả các nghĩa vụ pháp lý về môi trường. Điều này giúp giảm đáng kể nguy cơ vi phạm, tránh các khoản phạt tốn kém, kiện tụng hoặc thậm chí là đình chỉ hoạt động. 

• Cải thiện hiệu suất môi trường một cách bền vững: Thông qua việc đặt ra các mục tiêu môi trường cụ thể và theo dõi tiến độ, doanh nghiệp có thể đạt được những cải thiện đáng kể như giảm lượng chất thải phát sinh, tiết kiệm năng lượng và nước, sử dụng nguyên liệu hiệu quả hơn. Ví dụ, một nhà máy có thể giảm 10% lượng nước tiêu thụ sau một năm áp dụng EMS. 

• Tăng cường khả năng chủ động ứng phó với các sự cố môi trường: ISO 14001 yêu cầu tổ chức phải chuẩn bị các kế hoạch và quy trình ứng phó khẩn cấp, giúp giảm thiểu thiệt hại khi có sự cố xảy ra (ví dụ: rò rỉ hóa chất, cháy nổ). 

Lợi ích kinh tế và vận hành 

• Tiết kiệm chi phí vận hành đáng kể: Việc quản lý tài nguyên hiệu quả hơn (năng lượng, nước, nguyên vật liệu) và giảm thiểu chất thải thường dẫn đến việc cắt giảm chi phí trực tiếp. Ví dụ, giảm tiêu thụ điện giúp giảm hóa đơn tiền điện, giảm lượng chất thải nguy hại giúp giảm chi phí xử lý. 

• Giảm chi phí bảo hiểm tiềm năng: Nhiều công ty bảo hiểm có thể xem xét giảm phí cho các doanh nghiệp có hệ thống quản lý rủi ro môi trường tốt như EMS theo ISO 14001, vì điều này cho thấy doanh nghiệp chủ động giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố. 

• Tăng hiệu quả sản xuất và vận hành chung: Việc chuẩn hóa các quy trình, tối ưu hóa việc sử dụng nguồn lực và giảm thiểu lãng phí trong khuôn khổ EMS có thể dẫn đến cải thiện hiệu quả hoạt động tổng thể của doanh nghiệp, không chỉ riêng về mặt môi trường. 

• Giảm thiểu lãng phí và chi phí khắc phục sự cố: Bằng cách phòng ngừa ô nhiễm và sự cố ngay từ đầu, doanh nghiệp tránh được các chi phí tốn kém liên quan đến việc dọn dẹp, khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại. 

Lợi ích về hình ảnh, thương hiệu và quan hệ cộng đồng 

• Nâng cao uy tín, hình ảnh và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR): Chứng nhận ISO 14001 là một minh chứng rõ ràng cho cam kết của doanh nghiệp đối với việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Điều này giúp xây dựng hình ảnh một doanh nghiệp có trách nhiệm, được khách hàng, đối tác và cộng đồng đánh giá cao. 

• Tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường: Trong bối cảnh người tiêu dùng và các doanh nghiệp ngày càng ưu tiên các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường, việc có chứng nhận ISO 14001 có thể trở thành một yếu tố khác biệt quan trọng. Nó đặc biệt hữu ích khi tham gia vào các chuỗi cung ứng toàn cầu hoặc khi muốn xuất khẩu sang các thị trường khó tính yêu cầu cao về tiêu chuẩn môi trường. 

• Cải thiện mối quan hệ với các bên liên quan: Việc chủ động quản lý các vấn đề môi trường và minh bạch thông tin giúp doanh nghiệp xây dựng lòng tin và cải thiện quan hệ với khách hàng, nhà đầu tư, cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng địa phương và các tổ chức phi chính phủ. 

• Thu hút và giữ chân nhân tài: Nhân viên, đặc biệt là thế hệ trẻ, ngày càng quan tâm đến việc làm việc cho các công ty có ý thức trách nhiệm với môi trường và xã hội. Cam kết với ISO 14001 có thể giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân những nhân viên tài năng, có cùng giá trị. 
  

Tìm hiểu thêm:

• 10 lý do tại sao các tổ chức cần chứng nhận ISO 14001:2015
  
• Thực trạng áp dụng ISO 14001 Tại Việt Nam 

ISO 14001 áp dụng cho ai? Phạm vi và tính linh hoạt của tiêu chuẩn

Một trong những ưu điểm nổi bật của tiêu chuẩn ISO 14001 là tính phổ quát và khả năng thích ứng cao. 

Áp dụng cho mọi loại hình tổ chức 

ISO 14001 được thiết kế để có thể áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào, không phân biệt loại hình, quy mô, vị trí địa lý hay ngành nghề hoạt động. Dù là một tập đoàn đa quốc gia, một doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), một cơ quan chính phủ, một tổ chức phi lợi nhuận, một trường học hay một bệnh viện, tất cả đều có thể xây dựng và áp dụng EMS theo ISO 14001. Từ các ngành công nghiệp nặng có nguy cơ ô nhiễm cao đến các công ty dịch vụ văn phòng, tiêu chuẩn này đều mang lại giá trị. 

Phù hợp với tổ chức có hoạt động ảnh hưởng đến môi trường 

Về cơ bản, hầu hết mọi tổ chức, dù ít hay nhiều, đều có những hoạt động tương tác và có khả năng gây ảnh hưởng đến môi trường. Đó có thể là việc sử dụng năng lượng (điện, xăng dầu), tiêu thụ nước, phát sinh chất thải (văn phòng phẩm, rác thải sinh hoạt, chất thải sản xuất), sử dụng hóa chất, gây ra tiếng ồn hoặc phát thải khí nhà kính. Do đó, ISO 14001 phù hợp với bất kỳ tổ chức nào nhận thấy sự cần thiết phải quản lý các khía cạnh môi trường này một cách có hệ thống. 

Tính linh hoạt trong áp dụng 

Một điểm mạnh quan trọng của ISO 14001 là nó đưa ra “cái gì” cần làm (các yêu cầu cần đáp ứng) chứ không quy định chi tiết “làm như thế nào”. Điều này mang lại sự linh hoạt rất lớn cho các tổ chức. Mỗi tổ chức có thể tùy chỉnh và điều chỉnh Hệ thống Quản lý Môi trường của mình sao cho phù hợp nhất với bối cảnh cụ thể, quy mô, văn hóa, mức độ phức tạp của hoạt động, các khía cạnh môi trường đặc thù và các nguồn lực sẵn có. Miễn là các yêu cầu của tiêu chuẩn được đáp ứng, cách thức thực hiện có thể rất đa dạng. 

Như vậy, chúng ta đã cùng nhau khám phá những khía cạnh cốt lõi nhất của ISO 14001, từ định nghĩa, phiên bản ISO 14001:2015, cấu trúc hoạt động theo PDCA, các yêu cầu chi tiết, lợi ích vượt trội cho đến phạm vi áp dụng. Để làm rõ hơn nữa bức tranh tổng thể và củng cố kiến thức, hãy cùng giải đáp một số câu hỏi thường gặp và tìm hiểu các liên kết quan trọng liên quan đến tiêu chuẩn này và bộ ISO 14000 rộng lớn hơn. 

Mở rộng kiến thức về ISO 14001

ISO 14001 và ISO 9001: Hai hệ thống quản lý này có gì khác biệt và có thể tích hợp với nhau không? 

ISO 14001 và ISO 9001 (Tiêu chuẩn Hệ thống Quản lý Chất lượng) là hai trong số các tiêu chuẩn hệ thống quản lý phổ biến nhất của ISO. Điểm khác biệt cơ bản nằm ở mục tiêu chính: ISO 14001 tập trung vào việc quản lý các tác động của tổ chức đối với môi trường, trong khi ISO 9001 tập trung vào việc đảm bảo chất lượng sản phẩm/dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng. Tuy nhiên, cả hai tiêu chuẩn này đều dựa trên nguyên lý PDCA và phiên bản mới nhất của chúng (ví dụ ISO 14001:2015 và ISO 9001:2015) đều áp dụng Cấu trúc Cấp cao (HLS). Điều này giúp chúng có nhiều điểm tương đồng về cấu trúc và yêu cầu chung, tạo điều kiện rất thuận lợi cho việc xây dựng một Hệ thống Quản lý Tích hợp (IMS), kết hợp cả quản lý môi trường và quản lý chất lượng (và có thể cả các hệ thống khác như an toàn sức khỏe nghề nghiệp theo ISO 45001), giúp tiết kiệm nguồn lực và tăng hiệu quả quản lý tổng thể. 

“Gia đình” tiêu chuẩn ISO 14000 bao gồm những tiêu chuẩn nào, và ISO 14001 là tiêu chuẩn cốt lõi duy nhất trong đó? 

ISO 14000 là một “gia đình” hay một bộ các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến các khía cạnh khác nhau của quản lý môi trường. ISO 14001 (Hệ thống quản lý môi trường – Các yêu cầu và hướng dẫn sử dụng) là tiêu chuẩn trung tâm và duy nhất trong bộ này mà một tổ chức có thể được chứng nhận phù hợp bởi một bên thứ ba độc lập. Các tiêu chuẩn khác trong bộ ISO 14000 đóng vai trò hỗ trợ, cung cấp hướng dẫn và công cụ cho các khía cạnh cụ thể của quản lý môi trường, ví dụ: 

• ISO 14004: Cung cấp hướng dẫn chung về việc thiết lập, thực hiện, duy trì và cải tiến EMS. 

• ISO 14006: Hướng dẫn về việc tích hợp các khía cạnh thiết kế sinh thái vào hệ thống quản lý. 

• ISO 14031: Hướng dẫn về đánh giá kết quả hoạt động môi trường. 

• ISO 14040/14044: Các tiêu chuẩn về đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA). 

• ISO 14064 (các phần): Các tiêu chuẩn liên quan đến việc định lượng, báo cáo và xác minh khí nhà kính. 

Vì vậy, khi nói đến việc “đạt chứng nhận ISO 14000“, thực chất là đang nói đến việc đạt chứng nhận theo các yêu cầu của tiêu chuẩn ISO 14001. 

————————————————————————————————— 

Nếu bạn đang tìm kiếm một giải pháp toàn diện để nâng cao năng lực quản lý môi trường, đáp ứng kỳ vọng của thị trường và đóng góp vào một tương lai xanh hơn, hãy bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về ISO 14001 ngay hôm nay. Cân nhắc việc áp dụng tiêu chuẩn này cho tổ chức của bạn và đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia của KNA CERT theo số Hotline: 093.2211.786 hoặc Email: salesmanager@knacert.com để hành trình này trở nên hiệu quả và thành công.